Aby postawić trafną diagnozę i właściwie sformułować zalecenia terapeutyczne dla psa i jego opiekuna, konieczne jest dokonanie oceny i obserwacji zwierzęcia. Jak wykorzystać model EMRA do oceny zachowań agresywnych na podłożu lękowym w stosunku do obcych osób?
Wraz z rozwojem i wzrostem popularności zawodu behawiorysty wzrasta świadomość ludzi, jak powinna wyglądać profesjonalna pomoc behawioralna. Behawioryści formułują swoją ocenę na podstawie obserwacji zachowania psa w warunkach, w których przebywa na co dzień, oraz informacji na temat codziennych aktywności, doświadczeń, rytuałów, diety psa. Dopiero na podstawie oceny opracowują dla psa i opiekunów odpowiedni program terapii. W prawidłowym dokonaniu oceny może pomóc model EMRA, który szczególnie jest wykorzystywany przy ocenianiu problemowych zachowań zarówno psów, jak i kotów.
Model EMRA
Model EMRA to narzędzie stworzone przez brytyjskich behawiorystów COAPE (Centre of Applied Pet Ethology), które służy do oceny problematycznego zachowania psa lub kota.
EMRA składa się z czterech elementów:
- Ocena emocji – jakie emocje przeżywa zwierzę w sytuacji problemowej?
- Ocena wzmocnień/wygaszeń – jakie czynniki zewnętrzne i wewnętrzne wpływają na nasilanie się czy osłabianie zachowania?
- Ocena nastroju – jakie jest ogólne samopoczucie zwierzęcia?
- Bilans potrzeb – w jakim stopniu są zaspokojone podstawowe potrzeby zwierzęcia?
Przyjrzyjmy się poszczególnym elementom modelu EMRA na przykładzie zachowania problemowego, jakim jest agresja wobec obcych osób.
OPIS PRZYPADKU
Pies, na przykładzie którego omówimy problem i ocenimy zachowanie, nazywa się Laki. Jest to niewielka suczka w wieku ok. trzech lat, sterylizowana, urodzona na wsi. Adoptowana przez opiekunów w wieku kilku miesięcy. Od tamtego czasu mieszkała w mieście. Opiekunowie prowadzili towarzyski tryb życia – często odwiedzali z nią różne lokale i przyjmowali gości. Laki na początku wycofywała się, widząc obce osoby, z czasem zaczęła oszczekiwać gości oraz ludzi mijanych na spacerze, kilkanaście razy chwyciła za nogawkę przechodzącą osobę. Na szczęście nic się nie stało, bo zaraz ją puściła. Opiekunowie starali się dbać o to, aby miała wiele atrakcji – zabierali ją ze sobą w różne miejsca, na spacery po mieście czy też do parku.
OCENA EMOCJI I WZMOCNIEŃ
Czasem ciężko „odłączyć” ocenę emocji od oceny wzmocnień, dlatego w poniższej ocenie uwzględnione zostały zarówno elementy wzmocnień/wygaszeń zachowań, jak i emocji, które przeżywa pies.
Z racji małej ilości doświadczeń w kontaktach z obcymi osobami w okresie szczenięcym oraz ograniczenia spotkań do tych nieprzyjemnych (wizyty u lekarza weterynarii), widok nadchodzącej osoby wywoływał u Laki obawę. Zbliżanie się osoby powodowało, że obawa przeradzała się w strach czy nawet przerażenie. Opiekunowie chcąc przekonać psa do obcych osób, zabierali Laki w różne miejsca, gdzie byli inni ludzie, np. do lokali, gdzie goście podchodzili do przerażonej Laki i próbowali ją głaskaniem i miłym tonem do siebie przekonać. Laki trzęsła się, kuliła uszy, próbowała się mocniej wtulać w opiek...
